Нүүр

Монгол Улсад идэвхтэй ажиллаж буй 160 гаруй мянган төрийн албан хаагчийн үндэсний бичгийн мэдлэгийн түвшинг тогтоох судалгаа энэ оны аравдугаар сард эхэлнэ.

Үүнтэй холбогдуулан Үндэсний статистикийн хорооны Хүн ам, нийгмийн статистикийн газрын дарга А.Амарбал, Хэлний бодлогын үндэсний зөвлөлийн дарга С.Дулам, Хэлний бодлогын үндэсний зөвлөлийн гишүүн М.Базаррагчаа болон холбогдох албаныхан өнөөдөр уулзлаа.

Монгол орон түүхэн дурсгалт газар, соёлын өвөөрөө баялаг улс. Соёлын биет болон биет бус өвд эрсдэл учруулж болох хүчин зүйлс болон түүнийг хэрхэн сэргээн засварлаж, хадгалж хамгаалах шаардлагатай байгаа талаар Соёлын өвийн үндэсний төвийн захирал, доктор Г.Энхбаттай ярилцлаа.

Улаанбаатар /МОНЦАМЭ/. Төв аймгийн Дэлгэрхаан суманд байдаг Цогт хунтайжийн дуутын хадны бичээс рүү тос, сүү цацаж сүйтгэсэн тухай урьд нь бид мэдээлсэн. Түүх соёлын дурсгалын хадгалалт, хамгаалалтын асуудлыг хөндөн Соёлын өвийн үндэсний төвийн Соёлын өвийг авран хамгаалах газрын дарга Г.Анхсанаагаас тодрууллаа.

Улаанбаатар /МОНЦАМЭ/. Үндэсний монгол бичгийн юникод стандартыг нэг мөр болгон цэгцлэхэд дүрсээр эсвэл авиан зүйн зарчмаар кодлох гэсэн хоёр асуудалтай тулгарч буй билээ. Энэ асуудлаар Засгийн газрын тохируулагч агентлаг Харилцаа холбоо, мэдээллийн технологийн газрын монгол бичгийн юникод боловсруулах ажлын багийн гишүүн Б.Энхдалайтай ярилцлаа.

Монгол хэлний тухай хуулийн 11 дүгээр зүйлийн 11.1.2 дахь заалтын дагуу Монгол Улсын Засгийн газраас "Монгол бичгийн үндэсний хөтөлбөр III"-ийг баталлаа. 

Мэдээллийн технологийн инженер Д.Моондой гуайн санал болгосноор микрофонтой чихэвч зүүгээд сонины нэг мэдээг уншиж, бичвэр болгож үзлээ. “Нөхөр” систем миний хэлснийг үг үсэггүй буулгана лээ. Яг үнэндээ би хүний яриаг бичвэр болгон буулгадаг программ мөрөөдөгчийн нэг. “Гүүгл”-ээс гаргасан хэд хэдэн аппликэйшн ийм боломж бүрдүүлдэг ч монгол хэлийг бүрэн хөрвүүлж чаддаггүй. Ойр зуур команд төдий л ажилладаг. Саяхан “танилцсан” Gboard ч бас тиймэрхүү. Нэг өгүүлбэрийг бичвэр болгож дөнгөх ч нэлээн засвар шаардлагатай санагдсан.Тэгвэл Д.Моондой болон түүний нөхдийн хийж буй энэ систем өргөн хэрэглээний яриаг 93 хувьтай буулгаж байна. Энэ бол том амжилт. Дэлхий дахинаа ийм системийг 65-аас дээш хувийн магадлалтай бол ашиглаж болно гэж үздэг. Сан бүрдүүлэх ажил дуусаагүй ч энэ системийн ачаар бид ирээдүйтэй хөл нийлүүлж, ухаалаг төхөөрөмжүүдээ дуу хоолойгоороо удирдаж чадна.
 

Өнөөдөр олон улсын эх хэлний өдөр. 1999 оны 11 дүгээр сарын 17-ны өдөр ЮНЕСКО-ийн Ерөнхий Ассемблейн 30 дугаар хурлаас жил бүрийн 2 дугаар сарын 21-ний эл өдрийг Олон улсын эх хэлний өдөр болгон тэмдэглэж байхаар шийдвэрлэсэн. Улс орны өв уламжлал, түүх соёлын дархлаа болсон “эх хэл”-ээ хайрлаж хамгаалах нь улс орон бүрийн нэн тэргүүний үүрэг юм. Тиймээс ЮНЕСКО-гоос жил бүрийн энэ өдрийг өөр өөр уриа, нэгдсэн хөтөлбөрийн дор тэмдэглэдэг уламжлалтай. Энэ жилийн хувьд “Хил хязгааргүй хэл” уриан дор тэмдэглэж байна.

“Хэл бол бидний үндэстнүүд хэмээн нэрийддэг улс төрийн болон түүхэн мөн чанарын хил хязгаарыг давсан асар уудам орон зайн зүй тогтнол юм” хэмээн Октавиа Паз утга зохиолын төрлөөр Нобелийн шагнал гардаж авахдаа хуваагдлыг нэгтгэх хэлний сүр хүчийг онцлон тэмдэглэсэн байдаг.

 

Монгол судлалын дэлхийн нэрт эрдэмтэн, Ванчинбалын Инжинаш судлаач, Алтан гадас одонт Скородумова Лидия Григорьевна Москва хотноо хүнд өвчний улмаас 73 насандаа насан эцэслэжээ. 

Тэрээр монгол түмний хайртай эрдэмтдийн нэгэн, монгол утга зохиол, соёл, урлаг, хөгжмийн тухай судлагч, судлаач нэрт эрдэмтэн байлаа.

Орхон аймгийн Хэлний бодлогын салбар зөвлөлөөс төрийн албаны ерөнхий шалгалтад бэлтгэгчдэд зориулж монгол хэл бичгийн сургалт зохион байгууллаа. 2 удаагийн 16 цагийн сургалтад нийт 35 төрийн албан хаагч хамрагдсан байна.